تشدید تضاد ابرقدرتها در اوکراین، جنگ جهانی را نزدیک میسازد
رشد بحران مالی و سیاسی کشورهای بزرگ امپریالیستی و تغییر مناسبات قدرت در جهان، فصل نوینی را در تقسیم مجدد جهان آغاز کرده است.
آمریکا به عنوان جنگ طلب اصلی در جهان کنونی بحرانیترین اقتصاد جهان را دارد: تنها بودجه ۶۰۰۰ میلیارد دلاری آمریکا در سال ۲۰۲۲ با ۱۸۰۰ میلیارد دلار کسری مواجه بود. جیمی دایمن، مدیر اجرائی بانک سرمایه گذاری جی پی مرگان، متذکر شد این احتمال که اقتصاد آمریکا و جهان تا اواسط سال آینده دچار رکود شود "بسیار، بسیار جدی است". وی در مصاحبه با جولیانا تاتلبرام مجری و خبرنگار سی ان بی سی در کنفرانس لندن گفت: یکی از نشانههای نواخته شدن زنگ هشدار، تاثیر تورم و افزایش نرخ بهره است که بیش از حد انتظار بوده است. (خبر گزاری ایرنا: ۱۹ مهر ۱۴۰۱ - کد خبر ۸۴۹۰۹۲۱۰)
بر خلاف آمریکا، اقتصاد چین هنوز دارای رشد و در حال شکوفائی است. چین با بیست هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۲ رشد ۳٫۸۰ درصدی را داشته است. تعداد کنسرنهای بینالمللی آمریکائی در بین پانصد ابر کنسرن بینالمللی، از ۱۸۵ در سال ۲۰۰۰ به ۱۲۱ در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته و تعداد کنسرنهای بینالمللی چین از ۳ کنسرن در سال ۲۰۰۰ به ۱۳۵ کنسران بینالمللی در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. این بدان معناست که امپریالیسم آمریکا در رقابت با امپریالیسم چین در استثمار نیروی کار جهانی بازنده است.
روسیه، کشور نوامپریالیستی است، که توانسته در داخل کشور سروسامانی بر اقتصاد خود بدهد. تولید ناخالص داخلی روسیه در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۳۳۳۲۸ میلیارد روبل بود که در آن کسری بودجه دیده نمیشود. لذا
![]() |
تانک لئوپارد ۲ |
روسیه برای رشد اقتصادی خود باید به بازارهای جدید دست یابد. این حرکت از مدتها پیش آغاز گشته است. مثل تحکیم نفوذ خود در سوریه، صدور سرمایه ۲۰۰ میلیارد دلاری در ایران، تسخیر شبه جریره کریمه، حمله نظامی به اکراین با ارتش صد هزار نفری و انظمام دونباس و دونسک از گامهای اولیه آن است. پیمان شکنی ناتو در طول سی سال و تهاجماش به شرق، موضع تهاجمی امپریالیسم روسیه را برای اکثریت مردم این کشور محقانه کرده است. به طوری که «بیش از سه چهارم مردم طرفدار رژیم هستند و از جنگ اکراین حمایت می کنند.» (خانم تاتیانا ستانواجا دانشمند علوم سیاسی در مصاحبه با ان تی فا . دی ای – ۲۳ ژانویه ۲۰۲۳)
وضعیت اقتصادی سه ابر قدرت امپریالیستی امروزه جهان نشان میدهد که امپریالیسم آمریکا رو به افول و چین در حال صعود و روسیه در تلاش رشد خود است. سیر افول امپراتوری آمریکا، چین نو امپریالیسم را به تهاجم گستاخانهتری از گذشته ترغیب کرده و به خود اجازه داده است که برای چند روز یک بالن بزرگ جاسوسی بر فراز خاک آمریکا مستقر سازد. و این نشانهای از ضعف مرگبار امپراتوری آمریکاست.
کشورهای اتحادیه اروپا، ژاپن، ترکیه و هند بین این ابرقدرتها در نوسانند.
امپریالیسم چین با تهاجم اقتصادی گام به گام، تا کنون لزومی به لشکر کشی برای حفظ بازارهای به دست آمدهاش، نمیبیند.
آمریکا و ناتو سیاست تجزیه روسیه و محاصره همه جانبه چین را در سر میپرورانند.
روسیه عملاً با سیاست تهاجمی گام به گام جهت قبضه کردن مجدد کشورهای جدا شده از اتحاد شوروی سابق، پا از روسیه بیرون نهاده است. گام اول در ۲۰۱۴-۲۰۱۵ برداشته شد و کریمه را اشغال نمود. گام دوم اشغال قسمت شرقی اوکراین است.
دقیقاً در این شرایط تضادهای کشورهای ابر قدرت امپریالیستی در اوکراین گره خورد که تا امروز ادامه دارد و جهان را اندک اندک به سوی یک جنگ نابود کننده جهانی میکشاند.
فاشیستهای حاکم بر اوکراین برای در هم شکستن تهاجم روسیه دست به دامان غرب شده و غرب به ویژه آمریکا برای پیش برد سیاست خود علیه روسیه و چین به تقویت سیاسی – نظامی اوکراین پرداخته است. آمریکا با دامن زدن و ایجاد تنش در جنگ روسیه و اوکراین مصمم است صندوقهای مالی اروپا را بگشاید و با غارت آنها اقتصاد خود را ترمیم کند.
فلوریان فیلیپو، رهبر حزب میهن پرستان فرانسه گفت: «ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین با درخواستهایش برای تامین هواپیمای جنگنده و موشکهای دوربرد، سعی دارد درگیری کنونی را به سمت یک جنگ هستهای بین ناتو و روسیه هدایت کند.» این سیاستمدار فرانسوی پیش از این نیز گفته بود که ایالات متحده خواهان راه اندازی یک جنگ جهانی در اروپا است و برای این منظور به تامین سلاحهای سنگین به اوکراین ادامه میدهد. در همین رابطه، چند روز قبل، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز با اشاره به اینکه ایالات متحده از هر دو جنگ جهانی سود برده است، یادآور شد که مقامات واشنگتن در حال کشاندن کشورهای اروپایی به سمت جنگی بزرگ با روسیه با هدف تضمین ارزش دلار و حفظ رشد اقتصادی آمریکا هستند. (تسنیم – ۴ فوریه ۲۰۲۳)
تبعت اروپا از سیاستهای آمریکا، راه این چپاول مالی را هموار کرده است. بدین طریق آمریکا توانسته است مخارج جنگ را بر دوش اروپا قرار دهد، کارخانجات اسلحه سازی خود را برای فروش صدها میلیارد دلار اسلحه به اروپا با تمام ظرفیت به کار اندازد. تنها در کشور آلمان بحث بر این است که ۱۰۰ میلیارد یورو بودجهای که برای این جنگ تصویب شده است به ۳۰۰ میلیارد یورو افزایش یابد که بخش اعظم آن صرف خرید اسلحه از آمریکا میشود. بینش مالیخولیائی رهبران آلمان در این وقایع را میتوان از موضع خانم ماری آگنس استراک سیمرمن نماینده مجلس دریافت: «هرچه بیشتر از اکراین حمایت کنیم، جنگ سریعتر پایان می یابد.»
با این بینش امپریالیستی در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۳، کلیه نمایندگان شرکت کننده در کنفرانس رامشتاین در آلمان متشکل از ۵۰ کشور متحدا بر سر ارسال سلاح بیشتر و مدرنتر به اکراین توافق کرده و دبیر کل ناتو با استقبال شادمانه از این توافق، متذکر شد که کمکهای نظامی جدید، اکراین را قادر میسازد تا حملاتی را آغاز کند. صدراعظم آلمان، اولاف شولتز، در بیانیهای گفت که آلمان ۱۴ تانک را در اولین گام به اوکراین تحویل خواهد داد، اما هدفگذاری این کشور روی دو گردان از این تانکها است تا در اختیار ارتش اوکراین قرار داده شود.» در همین زمان آمریکائی ها هم اعلام کردند که تانکهای ام۱ آبرامز را به اوکراین تحویل خواهند داد. ولی اوکرائینیها میگویند که به ۳۰۰ تانگ برای جبهههای خود نیاز دارند.
در بیانیه آلمان آمده است: «تصمیم برای ارسال تانک های لئوپارد به اوکراین پس از رایزنی های گسترده با متحدان اتخاذ شد.» به بیان دیگر کل اروپا وارد مرحله خطرناکتری از جنگ با روسیه گشته است. مرحلهای با کشتارهای جمعی بیشتر و نزدیکتر به یک جنگ بزرگ جهانی.
تانکهای لئوپارد میتوانند گلولههائی با کلاهک اتمی پرتاب کنند. به بیان دیگر جنگ اتمی منطقهای راه بیاندازند. در رابطه با ارسال این تانکها به اوکراین پوتین گفت: «این باور نکردنی اما صحیح است. ما دوباره مورد تهدید تانکهای لئوپاردی واقع شدهایم که طرح صلیب در جانب آنها کشیده شده است.»
در واقع امپریالیسم آلمان برای سومین بار رهبری حمله نظامی بیشتر کشورهای اروپائی به روسیه را به عهده میگرد. بار نخست در جنگ جهانی اول به روسیه تزاری حمله کرد. بار دوم به رهبری هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی تهاجم نمود و اکنون برای بار سوم به روسیه جدید امپریالیستی حمله میکند.
از جانب دیگر روسیه با افزایش نیروهای نظامی خود در جنگ اوکراین به ۲۰۰۰۰۰ نفر و ادامه حملات و بمبارانهای بی امان، سعی میکند پیروزی خود را تضمین کند.
پوتین اروپا را جهت دامن زدن به جنگ هستهای، با جنگ هستهای تهدید کرد: «روسیه (هستهای) به عنوان اولین کشور از آن استفاده نخواهد کرد.» به بیان دیگر اگر اوکراین استفاده کند، روسیه نیز از سلاح هستهای استفاده میکند.
تضادها قطب بندیهای جهان امپریالیسم تشدید شده است. امپریالیستهای غرب در مقابل امپریالیستهای نو خواسته شرقی استراتژی درازمدت خود را اتخاذ کردهاند. نه تنها اکراین در مرکز این جنگ خانمانسوز قربانی رقابتهای امپریالیستی گردیده است بلکه دوران نوینی در استثمار و سرکوب طبقه کارگر و زحمتکشان در سطح بین المللی آغاز گردیده است.
بشریت به دو راهی تعیین کننده ای نزدیک شده است؛ یا امپریالیسم جامعه بشری و بنیادهای طبیعی زندگی او را به نابودی میکشاند، یا پرولتاریا و زحمتکشان جهان با انقلاب سوسیالیستی به استثمار و جنگ نقطه پایانی خواهند گذاشت. نقد سرمایه داری و مبارزه علیه فجایع زیست محیطی در حال گسترش است. بارقه های امید بخش در جایگزینی نظام موجود و کسب آگاهی سوسیالیستی در جهان در حال رشد است. ادامه و گسترش آن تنها راه جلوگیری از تهاجمات امپریالیستی است.