سودان قربانی جنگ داخلی و مطامع نظام سرمایه‌داری
«در حالی که دو رقیب مسلح قدرتمند سودان همچنان درگیر جنگی مرگبار هستند، میلیون‌ها نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شده اند، صدها هزار نفر کشته شده‌اند و تعداد بی شماری دیگر گرسنه هستند یا مورد آزار قرار می‌گیرند.» (روزنامه الجزیره)
در سودان چه خبر است؟
سودان کشوری‌ست در شرق آفریقا. این کشور در یک نقطه استراتژیک تجاری قرار گرفته است: در غرب دریای سرخ با مرزی طولانی با این راه آبی تجارت جهانی.
جمعیت سودان در سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۴۸٫۱۱ میلیون نفر برآورد شده است. تولید ناخالص داخلی آن در همان سال حدود ۱۰۹٫۳۳ میلیارد دلار آمریکا و نرخ بیکاری ۲۰٫۸٪ نیروی کار بوده است.
پس از سالها جنگ و خونریزی بالاخره سودان جنوبی در ۲۰۱۱ از سودان شمالی جدا می‌شود. منابع نفتی نیز در سودان جنوبی قرار دارد. ولی چون نفت تولید شده باید توسط لوله‌هائی به خارج حمل شود که از سودان شمالی می‌گذرد، مناسبات اقتصادی فشرده‌ای بین دو سودان برقرار است.
سودان در هر روز ۳۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کند. در نتیجه دومین عاملی که می‌تواند طمع کشورهای نیازمند نفت را برانگیزد این ماده حیاتی برای نظام سرمایهداریست. برای غارت منابع ثروت انسانی و طبیعی این کشور حدود ۱۲۰ کشور از جمله آمریکا، کانادا، چین، روسیه، فرانسه، آلمان، ایران و انگلستان در سودان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
آغاز درگیری‌ها در این کشور ثروتمند ولی با مردم فقیر، ظاهراً در جریان اختلاف ژنرال حمدوک با عمر حسن احمدالبشیر رئیس جمهور سودان آغاز شد. عمرالبشیر فرد مستبدی بود که از ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۹ بر سودان فرمان می‌راند. در زمان او یک پاکسازی قومی صورت گرفت که به قتل عام ۲۰۰ هزار نفر انجامید.
شرکت‌های روسی و چینی در زمان حاکمیت او تأسیسات میادین نفت را برپا کردند و بدین ترتیب این رئیس جمهور توانست اقتصاد کشورش را مدیریت کند و کنسرن‌های روسی و چینی نیز به سودهای هنگفت خود دست یابند.
پس از کودتای حمدوک علیه عمر البشیر در سال ۲۰۱۹ امید به دمکراسی، طیفی از جوانان و انجمن‌های حرفه‌ای و سیاسی را برای تحکیم آن به حرکت درآورد ولی مدت این امید و شعف بسیار کوتاه بود. مهمترین نتیجه "تعهد نامه چوبا" بین طرفداران حمدوک و عمرالبشیر این بود که آنها تمام نیروهای کشور را با هدف یک تحول سیاسی بسیج کنند. ولی ارتش سودان دوباره دست به کودتا زد و در ۲۰۲۱ مجدداً قدرت سابق را به دست آورد.
زمانی که ادغام نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) تحت رهبری ژنرال همتی داگالو در ارتش سودان با شکست روبه رو شد، در آوریل ۲۰۲۳ جنگ با دولت به رهبری ژنرال البرهان در پایتخت این کشور آغاز شد. نیروهای پشتیبانی سریع توانستند بخش‌های وسیعی از پایتخت را به دست آورند ولی ژنرال البرهان با حمله هوائی و بمباران کردن مناطق اشغال شده پایتخت به آنها پاسخ گفت. یک جنگ بی رحمانه و بسیار خونین آغاز گردید که در عرض یک سال ۱۵۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند و ۱۳٫۱ میلیون نفر آواره شدند که ۱۰٫۹ میلیون نفر آنها آوارگان و مهاجرین داخلی هستند. اکنون این جنگ خانمان سوز با شدت جریان دارد که در نتیجه ۲۵٫۶ میلیون نفر در معرض گرسنگی و قحطی قرار دارند، یعنی بیش از نیمی از جمعیت. از سپتامبر ۲۰۲۴ ارتش سودان حملات شدیدی را علیه نیروهای پشتیبانی سریع آغاز کرده که در نتیجه آن بسیاری از مناطق خرطوم و استان‌های جنوب شرقی سودان را دوباره به دست آورده است.
«بر اساس داده‌های به دست آمده، از ۱۵ آوریل ۲۰۲۳ میلادی تا ۲۵ اکتبر سال ۲۰۲۴، طرف‌های متخاصم در مجموع ۸۹۴۲ حمله، به طور متوسط ۱۶ حمله در روز علیه یکدیگر داشته‌اند.» (بی بی سی) با حمله مجدد نیروهای پشتیبانی سریع باید انتظار داشت که هزاران نفر دیگر قربانی و ده‌ها هزار دیگر بی خانمان و آواره گردند.
با وجود این که برخی سازمان‌های دمکراتیک برای برقرار صلح و ایجاد یک دولت غیر نظامی تلاش می‌کنند، ولی هنوز گرایش امیدوار کننده‌ای به چشم نمی‌آید.
حوادث خونبار سودان از آسمان نازل نمی‌شود، دارای علل زمینی و طبقاتی‌ست. پشت تمام این حوادث دردناک منافع گروه و یا گروهائی نهفته است که درگیری را شکل می‌دهند.
بعد از استقلال سودان از بریتانیا در سال ۱۹۵۶ انواع و اقسام گروه‌های مذهبی اسلامی به وجود می‌آید که عده‌ای از آنها متعصب و پیروان شریعت هستند. طبقه مالکین ارضی و سرمایه‌داران از این شاخه مذهبی در تقابل با مردم استفاده ابزاری می‌کنند. در تقابل با آنها سازمان‌ها و گروه‌هایی وجود دارند که طرفدار دمکراسی‌اند و در رابطه با گروه‌های مسلمان معتدل "امت" و "خاتمیه" هستند. این گرایشات اکثریت مردم سودان را نمایندگی می‌کنند. در سال ۱۹۸۳ بسیاری از قوانین شریعت در بخش قوانین جزائی قانون اساسی وارد گردید و تضادهای طبقاتی را در شکل تضادهای مذهبی تشدید کرد. شریعتی کردن قوانین اساسی در انطباق با منافع طبقه حاکم است. هر اندازه که تضادهای طبقاتی شدت بیشتری می‌گیرد، جامعه سودان را اسلامی‌تر می‌کنند.
سودان جنوبی به لحاظ اقتصادی بسیار عقب مانده و در حاشیه نگهداشته شده است. لذا تضاد سطح زندگی این مناطق با خرطوم، تضاد زندگی اسکان یافته با زندگی قبایل کوچنده، زندگی کشاورزی عقب مانده با کشاورزی مدرن ولی اندک و وجود انواع و اقسام تضادهای دیگر بسیار عمیق و آشتی ناپذیر گشته است.
تضادهای برشمرده واقعیتی‌ست که جامعه سودان را می‌سازد ولی این تضادها به تنهائی عامل جنگ‌های نابود کننده و قتل عام‌های گسترده نیست.
پیش از ظهر ۱۲ مارس ۲۰۲۴، ارتش سودان پیشروی نظامی بزرگ خود را جشن گرفت. زیرا توانسته بود دفتر مرکزی رادیو و تلویزیون دولتی را در خارطوم، پایتخت، بازپس بگیرند. «آنچه در این پیروزی نظامی قابل توجه بود این بود که ویدیوها نشان می‌داد این حمله با کمک پهپادهای ساخت ایران انجام شده است.
به گفته ویم زویننبورگ، کارشناس هواپیماهای بدون سرنشین، موتور و دم پهباد سرنگون شده دولتی، شبیه یک پهپاد ساخت ایران به نام مهاجر-۶ است. » (بی بی سی فارسی)
«سه هفته پس از سرنگونی مهاجر-۶، نیروهای ار اس اف ویدیویی از سرنگونی یک پهپاد دیگر منتشر کردند.» (همانجا) در عین حال تسلیحات دیگر ایران توسط بوئینگ در اختیار دولت سودان قرار می‌گرفت و می‌گیرد.
تلاش همه جانبه ایران برای نفوذ در آفریقا از سال ۱۹۸۳ آغاز گردید. وجود دوستان قدرتمند ایران در سودان، روسیه و چین، به این نفوذ یاری رساندند. منافع دولت ایران و طبقه حاکم در شریعتی کردن قوانین اساسی سودان بود که تضادها را تا یک خونریزی بی نظیر تاریخی به پیش برد.
پس از سرنگونی بشار اسد در سوریه، سودان به عنوان یکی از پایگاه‌های مهم روسیه در افریقا مورد نظر است.
در همین حال، در اوایل جنگ داخلی ... نیروهای پشتیبانی سریع از پهپادهای کوادکوپتر استفاده کردند ... «امارات متحده عربی همین پهپادها را در مناطق دیگر درگیری مانند اتیوپی و یمن در اختیار متحدان خود قرار داده است.» (بی بی سی) در واقع به گفته بلدو «امارات نیز دارای منافع اقتصادی در سودان بوده و به دنبال جای پایی در دریای سرخ است.»
منافع طبقه حاکم در سودان در تطابق با منافع بورژوازی ایران و منافع بورژوازی در اپوزیسیون منطبق با منافع امارات عربی، جامعه سودان را به خون کشیده است. این کشور ثروتمند و بزرگ را به قتلگاه ده‌ها هزار و بی خانمانی میلیون‌ها نفر تبدیل کرده است. سرمایه‌داری برای کسب سود روی نعش میلیون‌ها انسان پا می‌گذارد. راه نجات مردم سودان از جنگ و بی خانمانی و آوارگی، برکندن از بیخ و بن سرمایهداریست.
نظم کمونیستی
26.10.1403